top of page

Æ

Utwór pomyślany został jako dzieło bez autora i bez tytułu, powstawał w latach 1985-90. Składa się z dwóch części, a jego dualistyczna zasada jest realizowana na wielu innych poziomach. Np. strony w części krótszej (nazwanej w skrócie A od anepigraf – co oznacza dzieło bez tytułu) są numerowane w taki sposób, że każda kolejna jest kwadratem poprzedniej. W części obszerniejszej (w skrócie E - od egzegeza) numeracja przebiega przy zastosowaniu wyłącznie liczb parzystych, ujętych w nawiasy. Łączna ilość stron obu tekstów jest symetryczna i wynosi 101. W samym środku E (części obszerniejszej) znajduje się spis wszystkich występujących w niej haseł, ujęty dwukolumnowo. Nakład pierwszego wydania wynosił  2222 egz.

Ta większa część podobna jest do słownika - każda ze stron zaczyna się od hasła, pod którym następuje jego rozszerzenie, czy też objaśnienie. W wielu miejscach znajdują się odsyłacze do innych haseł. Wielkość czcionki na każdej z tych stron jest inna, dostosowana do ilości tekstu związanego z danym hasłem tak, by wypełniał on całą stronę.

Teksty w żadnym miejscu nie odwołują się do niczego spoza tej książki, nie ma akcji i nie opisują one też żadnej rzeczywistości poza tym, czym owa książka jest lub ma być. Nie ma ścisłej struktury (paginacja wydaje się czysto umowna) i można ją czytać w dowolny sposób.

Pierwsze wydanie ukazało się anonimowo w 1991 roku w formie książkowej w Wydawnictwie Book Tranzyt (Warszawa). Æ  jest nazwą roboczą, występującą wprawdzie w tekście, ale nie w rozumieniu faktycznego tytułu, używaną zastępczo dla potrzeb dystrybucji i krytyki, ponieważ zarówno księgarze, jak i krytycy mieli kłopot z książką bez nazwiska autora i bez tytułu. Dwa oddzielne teksty otwierane były po przeciwnych stronach książki: jeden tekst, krótszy, rozkładał się harmonijkowo i zajmował 7 stron numerowanych w postępie geometrycznym (począwszy od 2, potem 4, 16, 256 itd.). Drugi tekst, dłuższy, liczył 94 strony numerowane wyłącznie parzyście, nawet na stronach tradycyjnie nieparzystych. Tomik miał  zastępczą oprawę pokrytą rastrem, a zamiast strony tytułowej erratę:

W niniejszym wydaniu celowo opuszczono stronę tytułową – z powodów merytorycznych: nie byłaby ona mianowicie nośnikiem żadnej treści (nie oznaczony autor ani tytuł). Brak tytułu jako zewnętrznej nazwy tekstu tłumaczy się tym, że każde słowo tegoż tekstu jest niczym innym jak właśnie próbą nazwania go, czyli de facto tytułem (tytuł wewnętrzny). Brak nazwiska wynika z nie dopatrzenia się w nim autora osobowego.

Drugie wydanie (1996) ukazało się w wydawnictwie Pusty Obłok w postaci hipertekstu na dyskietce 3,5'' opakowanej  w pudełko z nadrukowanym rastrem i erratą o tej samej treści, co w poprzednim wydaniu. Tekst został poprawiony i częściowo zmieniony pod kątem nowej, elektronicznej formuły. Tył pudełka zawierał notę autorstwa Piotra Rypsona:

Oto nie znająca przykładu "bezosobowa i samostwórcza" publikacja komputerowa o niewyczerpanych bez mała kombinacjach tekstu: pierwsza literacka książka hipertekstowa w języku polskim.

Jeśli lubisz średniowieczne diagramy logiczne, opowiadania Jorge Louisa Borgesa i poezję konkretną, OULIPO i Grammatologię;

jeżeli pociaga Cię hermeneutyka i fenomenologia, antyczne labirynty i barokowe wiersze kombinatoryczne;

jeśli bawi Cię wędrówka wzdłuż niekończących się półek dobrej biblioteki - oto książka dla Ciebie.

Trzecie, wirtualne wydanie (2002) przynosi najnowszą, kompletną wersję hipertekstu w formie czysto elektronicznej z dalszymi zmianami i poprawkami. Przeznaczone jest do wolnej dystrybucji.

Całość składa się z dwóch tekstów , po których można poruszać się albo kolejno - klikając na numery stron u dołu, albo uruchamiając połączenia za pomocą słów oznaczonych kursywą lub wytłuszczonych haseł w górnym rogu (dotyczy to tylko prawego tekstu).

Czwarte wydanie (2013) ukazało się w ramach Antologii, edycji krakowskiego ha!artu. Odtwarza ono pierwotne cechy wydania z 1991 roku z zachowaniem poprawek w tekście dokonanych później.

Pierwotne wydanie książkowe po opublikowaniu hipertekstu w 1996 r. było kilkakrotnie wykorzystane przez autora w pracach wizualnych, które można obejrzeć TUTAJ

bottom of page